Sejmy w Poznaniu

Sejm Wielkiego Księstwa Poznańskiego

Sejm Wielkiego Księstwa Poznańskiego (niem. Provinzial Landtag des Grossherzogthums Posen) – było to zgromadzenie skupiające wszystkie stany Wielkiego Księstwa Poznańskiego, a później Prowincji Poznańskiej. Król pruski nadał Księstwu prawo zbierania się sejmu stanowego w 1823 roku. Jego skład określiło rozporządzenie wydane w 1824 roku, a zwołano go po raz pierwszy 21 października 1827 roku. Ostatni zebrał się w 1845 roku.
Spis treści

    1 Kompetencje
    2 Skład
   
Kompetencje

Sejm pełnił jedynie funkcję doradczą. Miał prawo opiniować projekty aktów prawnych odnoszących się do prowincji, a także niektórych o znaczeniu dla całego kraju. Posłowie mogli także uchwalać petycje i zażalenia przedstawiane królowi pruskiemu.

Skład

Łącznie Sejm stanowiło 48 posłów z trzech stanów: 24 z nich wywodziło się ze szlachty, 16 z mieszczaństwa, a 8 było chłopami. Wszyscy musieli być chrześcijanami. Spośród 24 reprezentantów szlachty 2 (następnie tę liczbę zwiększono do 4) było wirylistami. Pozostali wybierani byli w wyborach bezpośrednich przez posiadaczy majątków ziemskich. Siedem największych miast wybierało swoich posłów w wyborach bezpośrednich, pozostałe miasteczka, a także reprezentanci chłopstwa wybierani byli w wyborach pośrednich. O prawie głosowania dwóch niższych stanów decydował cenzus majątkowy. W związku z powyższym Polacy przeważali tylko w reprezentacji stanu pierwszego (ziemiaństwa), nielicznie występowali wśród przedstawicieli miast i nie było ich w pierwszych sejmach w reprezentacji chłopskiej.

Kadencja posłów trwała 6 lat przy czym co 3 lata wymieniano połowę składu. Zgodnie z prawem Sejm zbierał się co 2 lata, jednak w praktyce było to rzadziej. Obradom przewodniczył marszałek wybierany ze stanu szlacheckiego. Obradom dwóch pierwszych sejmów, w roku 1827 i w 1830, przewodniczył książę Antoni Paweł Sułkowski.

Polski Sejm Dzielnicowy

Plik:Kino Apollo Poznań.JPG

Polski Sejm Dzielnicowy – jednoizbowy parlament obradujący w dniach 3-5 grudnia 1918 roku w poznańskim kinie Apollo (posiedzenia komisji) i w nieistniejącej już sali Lamberta (posiedzenia plenarne, na jej miejscu znajdują się obecnie punktowce na Piekarach). Składał się z 1399 przedstawicieli Polaków zamieszkujących ziemie pozostające w granicach Niemiec. W obradach wzięło około 1100 spośród nich.

Spis treści

    1 Geneza
    2 Wybory
    3 Obrady

   
Geneza

Po wybuchu rewolucji w Niemczech i zawieszeniu broni, korzystając z zamieszania, tymczasowy Komisariat Naczelnej Rady Ludowej wymógł na niemieckich władzach zgodę na zorganizowanie parlamentu składającego się z reprezentantów osób narodowości polskiej. Jedynym warunkiem władz pruskich była zgoda na to, że sejm nie będzie miał prawa oderwać żadnego fragmentu niemieckiego terytorium.

Wybory

Tymczasowy Komisariat NRL w dniu 14 listopada 1918 wydał odezwę w sprawie przeprowadzenia wyborów delegatów do Polskiego Sejmu Dzielnicowego. Wybory odbyły się pomiędzy 16 listopada a 1 grudnia. W wielu miejscach miały one formę wiecu. Kobiety miały zarówno czynne, jak i bierne prawo wyborcze.

Ogółem wybrano 1399 posłów z czego:

    526 reprezentowało Wielkopolskę
    431 – Śląsk
    262 – Pomorze Gdańskie
    133 – skupiska ludności polskiej na zachodzie Niemiec, głównie w Nadrenii i Westfalii
    47 – Warmię i Mazury.

W tej liczbie znajdowało się 129 kobiet i 75 katolickich księży.

Najliczniejszą grupę stanowiły osoby związane z endecją.

Obrady

Sejm obradował pomiędzy 3 a 5 grudnia 1918 roku w budynku Kina Apollo przy ul. Piekary 17 w Poznaniu. W tych dniach w obradach brało udział około 1100 posłów, z czego ponad połowa wywodziła się z Wielkopolski.

Podczas obrad Sejm zajmował się głównie sprawami Wielkopolski, Pomorza Gdańskiego, Śląska oraz Warmii i Mazur zarówno pod względem politycznym jak i ekonomicznym oraz społecznym. Jedną z ważniejszych uchwał było powołanie Naczelnej Rady Ludowej jako jedynej i legalnej władzy zwierzchniej Polaków w Niemczech.

W obradach poruszano takie tematy, jak granice przyszłego państwa Polskiego, dostęp do morza, stosunek do rewolucji w Niemczech i Rosji, do rządów państw Ententy oraz innych, odradzających się państw. Zajmowano się także przyszłym ustrojem państwa polskiego, stosunkami społecznymi, problemem mniejszości narodowych, głównie niemieckiej, stosunkami między państwem i Kościołem.

Podjęto także kwestię tymczasowego rządu ogólnopolskiego. W uchwale Sejm Dzielnicowy wyraził wolę, by w Warszawie powołano jak najszybciej Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, złożony z przedstawicieli wszystkich partii i zaborów, który przejąłby władzę z rąk Józefa Piłsudskiego, sprawującego ją nie z woli narodu, a Rady Regencyjnej powołanej przez zaborców.

Pomimo, że Sejm nie mógł podjąć uchwały o oderwaniu ziem polskich od Niemiec, wyraził on wolę powstania zjednoczonego państwa polskiego z dostępem do morza. W tej sprawie wysłano między innymi telegramy do Georges'a Clemenceau, Thomasa Woodrow Wilsona i Davida Lloyd George'a.

5 grudnia Sejm zawiesił obrady. Do ich wznowienia już nie doszło.

źródło: Wikipedia

Komentarze

Popularne posty