Federalizm

Fot. Szwajcaria to kraj federalny

Federalizm jest systemem w którym polityczna niezależność jest dzielona między organy centralne kraju oraz rządy czy samorządy jego regionów. Władza rządzenia jest po prostu podzielona między oba poziomy, i jest to skuteczne przede wszystkim w dużych obszarowo krajach. Często mamy do czynienia z „silnym federalizmem”, w którym poziom regionalny ma więcej władzy i kompetencji niż poziom centralny (ma to miejsce choćby w Niemczech, Austrii czy Szwajcarii). Samorządy decydują o policji, o sieci transportowej, o szkolnictwie wyższym czy podstawowym, mając nawet władzę tworzenia programów nauczania. Pobierają własne podatki, mają oddzielne budżety, ich część oddając na rząd centralny.

Z wikipedii:

Federalizm - przeciwieństwo unitaryzmu (tj. dążenia do utworzenia hegemonialnego państwa) i centralizmu (tj. dążności do podporządkowania jednemu ośrodkowi władzy). Zakłada on, że władza, i procesy decyzyjne są podejmowane na tyle blisko danych społeczności, na ile jest to możliwe.
Spis treści

    1 Charakterystyka
    2 Federalizm na świecie
    3 Federacje świata
    4 Zobacz też

Charakterystyka

Centralizacji ulegają tylko te dziedziny życia społecznego, gdzie jest to konieczne. Są to przede wszystkim: polityka zewnętrzna, obronna oraz polityka gospodarcza. Zadania, które nie muszą być kompetencją rządu centralnego, są przekazywane regionom. Federalizm polega na rozdziale suwerenności między federację oraz jej części składowe, noszące różne nazwy w zależności od kraju. Są to stany (w dawnej polszczyźnie: „państwa") w USA, Australii i federacjach latynoamerykańskich (Argentyna, Brazylia, Meksyk, Wenezuela), prowincje w Kanadzie, kantony w Szwajcarii, kraje związkowe w RFN i Austrii. Stolice są często wyjęte spod ustroju federalnego i stanowią dystrykt federalny podległy bezpośrednio władzy centralnej.
Federalizm na świecie

Kraje federalne to m.in.: USA, Kanada, RFN, Szwajcaria, Austria, Argentyna. Duży stopień federalizmu występuje także w Belgii i w Wielkiej Brytanii. Rzeczpospolita Obojga Narodów była krajem o charakterze federalnym. III Rzeczpospolita jest już krajem o unitarnej formie organizacji terenowej.

Federacje świata

Federacja	Rodzaj	Jednostki administracyjne	Głowa państwa
Argentyna	Republika	Prowincje Argentyny	Prezydent Argentyny
Australia	Monarchia federacyjna	Stany Australii	Królowa brytyjska Elżbieta II
Austria	Republika federacyjna	Landy Austrii	Prezydent Austrii
Bośnia i Hercegowina	Republika federacyjna	Jednostki administracyjne Bośni i Hercegowiny	Prezydent kolektywny
Brazylia	Republika federacyjna	Stany Brazylii	Prezydent Brazylii
Kanada	Monarchia federacyjna	Prowincje Kanady	Królowa brytyjska Elżbieta II
Komory	Unia	Samorządne wyspy	Prezydent Komorów
Etiopia	Republika federacyjna	Regiony Etiopii	Prezydent Etiopii
Niemcy	Republika federacyjna	Landy Niemiec	Prezydent Niemiec
Indie	Republika	Stany i terytoria Indii	Prezydent Indii
Meksyk	Republika	Stany Meksyku	Prezydent Meksyku
Mikronezja	Republika federacyjna	Stany Mikronezji	Prezydent Mikronezji
Nigeria	Republika federacyjna	Stany Nigerii	Prezydent Nigerii
Rosja	Republika federacyjna	Podmioty Federacji Rosyjskiej	Prezydent Rosji
Szwajcaria	Republika federacyjna	Kantony Szwajcarii	Prezydent Szwajcarii
Stany Zjednoczone	Republika	Stany USA	Prezydent Stanów Zjednoczonych
Wenezuela	Republika	Kraje związkowe Wenezueli	Prezydent Wenezueli

Szwajcaria, kraj federalny